Xã giáp với vùng đất phía Tây thuộc vùng Trung du là vùng đất địa linh nhân kiệt, có bề dày lịch sử đó là khu di tích Di Linh; nằm trong không gian văn hóa Đông Sơn, một nền văn minh trống đồng phát triển rực rỡ của cả nước nói chung và xứ Thanh nói riêng.

Đất đai: Ở Hợp Lý tương đối thuận tiện cho sản xuất, nhất là trồng lúa nước, ngoài ra còn có 200 ha diện tích đất gò đồi, có thể phát triển chăn nuôi trâu bò, trồng cây lâm nghiệp và cây công nghiệp ngắn ngày. Từ xa xưa, nhân dân Hợp Lý đã cần cù khai phá tạo nên những cánh đồng phì nhiêu, xóm làng trù phú, phát triển một nền nông nghiệp ngày càng phong phú về sản vật, nuôi sống nhiều thế hệ người địa phương, góp một phần nhỏ đưa Triệu Sơn trở thành huyện trọng điểm lúa của Thanh Hoá.

Khí hậu và thời tiết: Xã Hợp Lý nằm trong khí hậu đồng bằng ven biển tỉnh Thanh Hóa, có ảnh hưởng một phần  của khí hậu vùng trung du tỉnh Thanh Hóa nên  nhiệt độ cao đều quang năm từ 25,0⁰C- 39,80⁰C, lượng mưa biến động theo mùa khô khá rõ ràng. Lượng mưa trung bình từ 1600- 1900mm. Còn chịu tác động sâu sắc của hai mùa gió trên một nền nhiệt và ẩm phong phú với độ ẩm cao nhất là 89%.

Hệ thống sông ngòi, ao hồ: Trên địa bàn Hợp Lý có 1 con sông tự nhiên chảy qua, đó là sông Hoàng dài hơn 4km và 1chi giang đó là C5/6, chảy qua xã dài gần 4km, sông Hoàng có tác dụng tiêu nước cho các khu đồng chiêm trũng trong mùa mưa. Chi giang C 6 từ xã Xuân Sơn huyện Thọ Xuân chảy qua giữa xã theo nhành C5/6 đổ về cung cấp nước tưới và tiêu nước trong mùa mưa. Các hồ trong xã: Có các hồ Tân Thành (4,1ha), Trung Tiến (7,4ha), Ngân Sách (2,4 ha), Thôn Một (4,5 ha) và hồ Ông Đôi (4,5ha).

Ngày 12 tháng 6 năm 1954, xã Hợp Lý được thành lập từ 4 làng cổ Thanh Yên, Phùng Tác Trung, Hoành Suối và Quan Thành. Đây là những làng trước cách mạng tháng Tám 1945 thuộc tổng Tam Lộng, huyện Lôi Dương, phủ Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa; sau cách mạng Tháng Tám là xã Vạn Thắng; năm 1954 là xã Hợp Lý thuộc huyện Thọ Xuân, năm 1965 cắt chuyển về huyện Triệu Sơn gồm các làng sau:

Quá trình hình thành và phát triển cộng đồng dân cư ở Hợp Lý kéo dài qua nhiều thế kỉ; có làng hình thành từ trước thế kỉ X như: Làng Đông Thành, làng Di Thành, làng Quang Thanh, làng Quang Trung. Xã Hợp Lý, đã nhiều lần thay đổi địa giới hành chính và tên gọi, luôn gắn liền với phong trào đấu tranh cách mạng của nhân dân xã nhà; Trong quá trình hình thành và phát triển của mình, nhân dân Hợp Lý đã đoàn kết một lòng nên đã tạo ra những giá trị vật chất, tinh thần phong phú, đó là cội nguồn sức mạnh để lớp lớp người Hợp Lý viết nên những truyền thống tốt đẹp của quê hương.

Hợp Lý, một xã có nền văn hóa phát triển lâu đời; mảnh đất và con người ở đây đã chất chứa, thấm đẫm bao giá trị văn hóa, tinh thần tinh tuý từ ngàn xưa để lại; đây là tài sản vô giá, góp phần tạo nên cốt cách, lối sống của người Hợp Lý hôm nay. Vượt lên muôn vàn gian khó của một vùng chiêm trũng xen lẫn gò đồi, những hủ tục lạc hậu, những định chế ràng buộc của chế độ phong kiến, đời sống văn hóa của địa phương vẫn tồn tại, phát triển bền bỉ cùng năm tháng.